Od svih porodica koje su u prošlosti Šida predstavljale svojevrsan društveni krem danas je ostao po jedan ili dva potomka sa istim prezimenom ili češće samo sećanje na te porodice. U Šidu je postojala (a postoji i danas) izuzetno velika porodica Slavujević od kojih je samo jedna grana bila izuzetno bogata i poznata i od koje danas nema nikog sa tim prezimenom. Isti slučaj je i sa familijama Mauković, Grčić, Cvejić, Spajić itd. Sve su imale samo jednu bogatu, uticajnu, poznatu granu (ili felu, što bi rekli) od koje danas nema potomaka.
Što se tiče pomenute porodice Grčić, Šiđanima je svakako najpoznatiji dr Dragutin Grčić, šidski veleposednik i kraljevski javni beležnik.
Među Šiđanima je ostala sačuvana priča vezana za dr Grčića i kralja Aleksandra Karađorđevića. Godine 1922. kralj se venčao sa rumunskom princezom Marijom. Kao svadbeni dar kraljevskim mladencima, dr Grčić je spremio 70 olbi (35 l) vina starog trideset godina. Vino je u Beograd otpremljeno vozom koji je po kraljevom naređenju stao u Šid. Međutim, priča se nezaustavlja tu. Na dan kraljevskog venčanja u Beogradu, dr Grčić je sa suprugom Jelenom (rođ. Šumanović) prisustvovao svečanom banketu. U jednom momentu dr Grčić je oslovio kralja Aleksandra sa „ej dečko“ posle čega se odmah izvinio. Posle kraljevog odobrenja uz osmeh, dr Grčić ga je upitao da li dozvoljava da mu kao svadbeni poklon prekrije pod prostorije sa njegovim dukatima. Kralj mu je odgovorio da može, ali kako ne bi gazili po kraljevom liku na dukatu, da iste slaže na kant! (prim. autora: jer, tako može više dukata da stane u prostoriju).
Prezime Grčić spada u red najranije zabeleženih prezimena u Šidu. Prvi put se pominje u popisu iz 1745. godine kada je zabeležen porodični starešina Rista Grčić (preminuo 1763. godine). Dom je posedovao 4 jutra obradive zemlje i 4 jutra senokosnih livada, kao i 3 vola, 3 konja, 2 svinje i 20 ovaca. Dom Riste Grčića se kao jedini dom Grčića u Šidu pominje sve do 1750. godine. Zanimljivo je da se posed povećavao tako da je porodica 1746. posedovala 10 a 1747. godine 12 jutara.
Godine 1745. Šid je izdvojen iz Vojne granice i inkorporiran pod komorsku (civilnu) upravu. Tada je šiđanima data mogućnost da izaberu da li će živeti pod civilnom upravom ili se preseliti u Vojnu granicu. Narednih 15 godina šidske porodice su se stalno selile iz Šida u okolna vojna mesta i potom se većina njih ponovo vraćala u Šid. Godine 1749. donekle su zaustavljene selidbe na relaciji Šid (civilna uprava) – Vojna granica. Naredne godine je izvršen nov popis stanovništva i tada je zabeleženo tri doma Grčića u Šidu a njihove starešine su bile Rista, Jovan i Gliša. Kako broj ukućana i ceo posed Riste Grčića nije smanjen u odnosu na popis iz 1747. godine, može se pretpostaviti da su se porodice Jovana i Gliše Grčića doselile u Šid u toku pomenutih migracija.
U narednim popisima iz 1755. i 1758. godine pominju se samo domovi Riste i Gliše Grčić. Godine 1755. dom Riste Grčića je posedovao 10 jutara zemlje a 1758. čak 24 jutra. U popisu iz 1775. godine pominje se samo dom Gavrila-Janje Grčića, Ristinog sina. Janja se pominje 1772. godine i kao priložnik za gradnju Hrama Sv. oca Nikolaja u Šidu kada je priložio 12 forinti. Mora se pomenuti da je Janjin unuk čuveni Jakov Grčić (Šid, 1788 – Sremski Karlovci, 1851), profesor, direktor karlovačke gimnazije i pisac.
O poreklu prezimena Grčić se ne može ništa pouzdano reći. Može se pretpostaviti da su šidski Grčići dobili prezime prema cincarskom (grčkom) poreklu. Takođe, značajno je spomenuti da se u popisu Šida iz 1722. godine pominje Grčeta Prašić. To dozvoljava pretpostavku da su Grčići njegovi potomci a da su prezime dobili po njegovom imenu.
Georgije-Đoka Grčić, pradeda dr Dragutina, bio je trgovac. Imao je dve kćerke – Jeku i Anu, i dva sina Vasu i Jovana. Celokupno imanje je testamentom iz 1825. godine ostavio sinovima a svakoj kćerci kao miraz zaveštao po 300 forinti. Jovan Grčić je sa suprugom Jelisavetom imao sinove Pavela (Šid, 1814 – Vukovar, 1876) advokata i poslanika, Lazara (Šid, 1816 – Šid, 1885) trgovca, i Božidara (Šid, 1833 – Šid, 1874), čarapara/štrikera. Lazar Grčić je bio trgovac u Šidu. Umro je bez potomaka a njegova supruga Matrona je celo imanje (sermiju) ostavila suprugovom bratancu, dr Dragutinu Grčiću.
Pavel Grčić se posle revolucinarnih godina 1848-49. preselio u Vukovar. Po struci je bio advokat a jedno vreme je bio poslanik. Danas je ostao sačuvan portret Pavela Grčića, rad Aksentija Marodića (Vlasništvo Galerija Matice srpske, GMS/U 149, ulje na platnu, 49,8 h 41 cm, nije potpisano i datirano). Pavel je bio kum sa plemićkim porodicama Miković i Rogulić. U Vukovaru se rodio Pavelov sin Jovan (Vukovar, 1855 – Novi Sad, 1941), književnik, prevodilac i profesor književnosti. Jovan se školovao u Gracu, gde se družio sa Nikolom Teslom, sa kojim se susreo 1892. godine prilikom Tesline posete Beogradu.
Božidar Boža Grčić, otac dr Dragutina Grčića, je bio čarapar ili štriker. Oženio se 1858. godine u Bukureštu sa Olimpijadom Šanc, sa kojom je imao sina jedinca dr Dragutina Grčića. Olimpijada je umrla od ospica 1868. godine u 30-oj godini života. Posle njene smrti Božidar se oženio sa Sofijom Stefanović (Vinkovci, 1838 – Šid, 1913). Iz drugog braka, Boža je imao kćerku Aleksandru, udatu za dr Nikolaja Ogorelicu (1864-1929), potpredsednika stola sedmorice i potpredsednika državnog tužilaštva za zaštitu države.
Dr Dragutin Grčić spada u red najdominantnijih imena šidske istorije. Kao jedini muški član te grane Grčića u Šidu, nasledio je imanje i svog oca i strica. Završio je a potom doktorirao pravne nauke. Počevši od 1891. godine obavljao je funkciju kraljevskog javnog beležnika u Šidu. Zahvaljujući velikom kapitalu koji je nasledio od porodice a još više svom ličnom umeću, dr Grčić je postao najbogatiji Šiđanin. Bio je jedan od osnivača Srpske banke u Zagrebu i član prvog Upravnog i Nadzornog odbora te banke. Godine 1940. dr Grčić, sa suprugom Jelenom, posedovao je 2598 deonica Srpske banke. Bio je na 24 mestu po veličini oporezovanog imanja u Sremskoj županiji 1903. godine, da bi se 1908. godine po visini poreza (odnosno imanja) popeo na deveto mesto.
Godine 1897. pridružio se Srpskom privrednom društvu „Privrednik“, pa je u narednih sedam godina pod njegovim povereništvo bilo čak 35 srpskih mladića, mahom iz Šida i okoline. Bio je dugogodišnji predsednik Srpskog pevačkog društva „Javor gusle“ iz Šida, kojem je ostavio kuću preko puta šidske srpsko pravoslavne crkve (pomenuto društvo je bilo ukinuto u NDH a kako posle rata nije ponovo pokrenuto, Grčićeva kuća je pripala gradu).
U toku prvog svetskog rata, zajedno sa grupom najuglednijih Srba iz Šida, dr Grčić je uhapšen i odveden u logor u Arad, a avgusta meseca 1942. godine, ponovo kao jedan od najuglednijih Srba, uhapšen je u ustaškoj raciji i streljan u Sremskoj Mitrovici. Zbog nemerljivog doprinosa za očuvanje srpske duhovnosti i tradicije, za spokoj duše dr Dragutina Grčića večno gori sveća u hramu Svetog oca Nikolaja u Šidu.
Dr Grčić je bio oženjen sa Jelenom Šumanović, tetkom akademskog slikara Save Šumanovića. Godine 1900., po povratku porodice Šumanović u Šid, Dr Grčić im je ustupio kuću za stanovanje. U svom testamentu tu kuću je ostavio Savi Šumanoviću, neznajući da će šest dana kasnije i on i Sava biti streljani. Posle smrti Perside Šumanović, slikareve majke, ova kuća je pretvorena u Spomen-kuću Save Šumanovića. Dr Dragutin i Jelena Grčić nisu imali dece.
Na žalost, u nekim krugovima, iz nekih nepoznatih razloga, ime dr Grčića danas je nepoželjno. Svakako da je sudbina ili nazovimo to život, ili božanska promisao, htela da njegovo ime ipak ostane zapamćeno u Šidu. I pored višedecenijskog rušenja stare gradske stambene arhitekture u Šidu, kuća dr Grčića (građena oko 1930. godine) i dalje stoji. I pored višedecenijskog uništavanja spomenika na srpskom pravoslavnog groblju u Šidu, u kojem često preko noći nestane porodična grobnica neke stare bogate šidske porodice a nikne nešto sa nekim potpuno nepoznatim prezimenom, i dalje opstaje porodična grobnica Grčića. Tu za navek počiva „građanin šidski verni, iskreni suprug, mudri i blagi roditelj Božidar Grčić sa svoja dva nejaka sina Pajom i Đokom“, a tik uz grob „dobre supruge i nežne mati jedinčeta, Olimpijade Grčić“. Tačno mesto poslednjeg prebivališta njihovog sina, dr Dragutina Grčića, nije poznato.

Autor teksta: Radovan Sremac

(Autorska prava zadržana. Zabranjeno je korišćenje materijala bez dozvole vlasnika sajta)